İsmet İnönü, Hasan Ali Yücel ve İsmail Hakkı Tonguç tarafından açılan okullar, 1946 yılına kadar aktif olarak eğitim veriyor ve bu sürenin ardından yavaş yavaş kapatılma ya da farklı isimlere dönüştürülmeye başlıyor. 1954 yılında Adnan Menderes iktidarında ise tamamen kapatılıyor.
NE ZAMAN AÇILDI?
Köy Enstitüleri, sekiz yıllık süre içerisinde 17 bin öğretmen yetiştirirken birçok ilde de açıldı. Bu enstitülerden biri Isparta'nın Gönen İlçesinde açıldı. Açılmasındaki amaç, köye hem bir öğretmen hem de modern üretim araçları ve tarım yöntemleri sağlamak ve eğitimin mali yükünü hafifletmektir. İsmail Hakkı Tonguç yönetiminde başlanan bu projenin başarılı olması üzerine 1937 ve 1939 yıllarında çıkarılan yasalarla köy eğitmeni yetiştirme deneyimi yaygınlaştırılır. Kırsal kesime yönelik bu eğitim uygulaması hiç şüphesiz daha sonra kurulan Köy Enstitüleri için uygun koşullar yaratmış ve Köy Enstitüleri'ne geçişi kolaylaştırmıştır. Ayrıca Türk Edebiyatının ünlü yazarlarından Fakir Baykurt'ta Isparta Gönen Köy Enstitüsü Mezunudur.
İLK MÜDÜRÜ KİMDİR?
1912 yılında Selanik’te doğan Ömer Uzgil, ailesiyle birlikte 6 yaşında Türkiye’ye göç etti. İznik Derbent köyünde yerleşen Uzgil, eğitim hayatına Beşiktaş Öksüz Mektebi’nde başladı ve Gazi Eğitim Enstitüsü Resim Bölümü’nden mezun oldu. İlk görevine Lüleburgaz’da müdür yardımcısı olarak başlayan Uzgil, 1940 yılında Isparta Gönen Köy Enstitüsü’nün kurucu müdürü oldu.
Köy Enstitüleri'nin kurulduğu iller ve ilçeler şunlardır;
- Akçadağ, Malatya (1940)
- Akpınar-Ladik, Samsun (1940)
- Aksu, Antalya (1940)
- Arifiye, Sakarya (1940)
- Beşikdüzü, Trbzon (1940)
- Cılavuz, Kars (1940)
- Çifteler, Eskişehir (1939)
- Dicle, Diyarbakır (1944)
- Düziçi, Adana (1940)
- Erciş, Van (1948)
- Gölköy, Kastamonu (1939)
- Gönen, Isparta (1940)
- Hasanoğlan, Ankara (1941)
- İvriz, Konya (1941)
- Kepirtepe, Kırklareli (1939)
- Kızılçullu, İzmir (1939)
- Ortaklar, Aydın (1944)
- Pamukpınar, Sivas (1941)
- Pazarören, Kaysei (1940)
- Pulur, Erzurum (1942)
- Savaştepe, Balıkesir (1940)
