Kültür ve Turizm Bakanlığı Yaşayan Miras ve Kültürel Etkinlikler Genel Müdürlüğü, 2023'te UNESCO İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası Temsili Listesi'ne Arnavutluk, Andorra, Avusturya, Hırvatistan, İspanya, Fransa, Yunanistan, İtalya, Lüksemburg ve Romanya'nın katılımlarıyla kaydettirilen ''Yaylacılık: İnsan ve Hayvanların Mevsimsel Göçü'' başlıklı çok uluslu dosyaya 6 yeni ülke ile birlikte Türkiye'nin de dâhil olması için çalışma başlattı.
-Dosya hazırlık sürecine SDÜ de dâhil oldu
Kültür ve Turizm Bakanlığı ile UNESCO Türkiye Millî Komisyonu, proje için konunun tarafı yerel topluluklar, demokratik kitle örgütleri ve ilgili üniversitelerin katılımı ile dosya hazırlık süreci başlattı. 23 Eylül 2024 Pazartesi günü saat 14.00'te Konya İl Halk Kütüphanesi'nde düzenlenen çok uluslu dosya hazırlık toplantısına Süleyman Demirel Üniversitesi (SDÜ) Rektörlüğü Yörük Kültürü Uygulama ve Araştırma Merkezi (YORKAM) Müdürü Prof. Dr. Mustafa Genç de katılarak, süreç için katkı sağladı.
-Prof. Dr. Kutlu: ''Yörük Kültürü Anadolu'ya özgü büyük bir mirastır''
UNESCO Türkiye Millî Komisyonu SOKÜM İhtisas Komitesi Başkan Vekili Prof. Dr. M. Muhtar Kutlu, Yörük kültürünün Anadoluˈya özgü büyük bir miras olduğunu ve proje ile birlikte Akdeniz evreninin Anadolu'yu içine katacak büyük bir sistem kurulacağını öngördü. Projenin sürdürülebilir kalkınma, sıfır açlık, ekosistemin korunması, sorumlu tüketim-üretim dengesini de somut çıktı olarak sağlayacağını savundu.
''-Türkiye'nin SOKÜM için hukuki altyapı inşa etmesi gerekiyor''
Somut Kültürel Miras bağlamında Türkiye'nin sağlıklı, işleyen, sürdürülebilen hukuk normlarının bulunduğuna atıf yapan Prof. Dr. Muhtar Kutlu: ''Ancak Somut Olmayan Kültürel Miras konusuna gelindiği ân bir tek hukuki yapı ne yazık ki yok. SOKÜM için hukuki bir altyapı kurulması gerekiyor. Bunu da bir perspektif olarak burada dile getirip kayıt altına alınmasını istiyorum. 'Türkiye Yaşayan Miras Mevzuatı' yazılmalıdır. ''
-Prof. Dr. Mustafa Genç: ''Proje ile uluslararası sisteme dâhil olacağız''
SDÜ Güzel Sanatlar Fakültesi Dekanı ve Yörük Kültürü Uygulama ve Araştırma Merkezi (YORKAM) Müdürü Prof. Dr. Mustafa Genç: ''Yörük yaşam kültüründe şu üç öge vardır: Gittiği yerde kekik yetişecek. Keklik ötecek. Ardıç ağaçları olacak. Bu göstergeler oranın havasının, suyunun temiz olduğunu, ekolojinin sağlıklı olduğunun bir ispatıdır. Şu ân üzerinde çalışılan dosya da Anadolu'nun zengin kültürünü uluslararası sisteme yeni bir unsur ile dâhil edecektir. ''
-UNESCO ile ilham veren yeni bir yolculuk hikâyesi: Yaylacılık: İnsan ve Hayvanların Birlikte Mevsimsel Göçü
Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO), İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası Temsili Listesi'ne 2023 yılında Arnavutluk, Andora, Avusturya, Hırvatistan, İspanya, Fransa, Yunanistan, İtalya, Lüksemburg ve Romanya'nın taraf olduğu ''Yaylacılık: İnsan ve Hayvanların Birlikte Mevsimsel Göçü'' adlı çok uluslu dosyayı kaydetti.
Türkiye Cumhuriyeti 2024 yılından itibaren 6 ülke ile birlikte bu çok uluslu dosyaya taraf olmak için bir proje başlattı.
Kültür ve Turizm Bakanlığı Yaşayan Miras ve Kültürel Etkinlikler Genel Müdürlüğü, anılan UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Temsili Listesi'ne kayıt ettirilen proje için çok uluslu dosya hazırlık süreci başlattı.
İlki Rize'de gerçekleştirilen çok uluslu dosya hazırlık toplantısının ikincisi 23 Eylül Pazartesi günü saat 14.00'te Konya İl Halk Kütüphanesi'nde gerçekleştirildi.
''Yaylacılık: İnsan ve Hayvanların Birlikte Mevsimsel Göçü'' UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Çok Uluslu Dosya Hazırlık Toplantısı'na Süleyman Demirel Üniversitesi (SDÜ) Rektörlüğü Yörük Kültürü Uygulama ve Araştırma Merkezi (YORKAM) Müdürlüğü de dâhil edildi.
SDÜ Güzel Sanatlar Fakültesi Dekanı ve YORKAM Müdürü Prof. Dr. Mustafa Genç, anılan toplantıya katılarak çok uluslu dosya hazırlık sürecinde fikirlerini beyan etti; öneriler getirdi.
-Türkiye SOKÜM alanında 341 unsur kayıt ettirdi
Kültür ve Turizm Bakanlığı Yaşayan Miras ve Kültürel Etkinlikler Genel Müdürlüğü Uzmanları Türkiye'nin UNESCO'da en aktif üyelerden biri olduğunu ifade ettiler.
Türkiye'nin İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası Temsili Listesi'ne 341 unsur kayıt ettirdiğini ifade eden uzmanlar şu sayısal verileri paylaştılar:
''En aktif olunan alanlardan birisi de ''Yaşayan İnsan Hazineleri''dir. Bu bağlamda Türkiye'den 30 kayıt yapılmıştır. Ve 180 ülke içerisinde Türkiye, 2'nci sırada yer almayı başarmıştır bu kayıtlarla. ''
-Anadolu Akdeniz evrenine girecek ve sistemin parçası olacak
Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Kurumu (UNESCO) Türkiye Millî Komisyonu Somut Olmayan Kültürel Miras İhtisas Komitesi Başkan Vekili Prof. Dr. M. Muhtar Kutlu, projenin çok hayati unsurlar içerdiğini ifade etti.
Yörük kültürü ve yaylacılık başlıkları altında içeriği yüksek bir sunum gerçekleştiren Prof. Dr. M. Muhtar Kutlu, 2023 yılında UNESCO Temsili Listesi'ne 10 ülkenin taraf olduğu çok uluslu dosya ile alınan çalışmayı ''Akdeniz Evreni'' şeklinde tanımladı. Şu ân 7 ülke ile birlikte Türkiyeˈnin buna dâhil olma çabasının çok değerli olduğunu kaydeden Kutlu, ''Anadolu kültürü Akdeniz Evreni'ne; bu büyük sistemin bir parçası olacak. Kültürel değerlerin yanı sıra biyolojik çeşitlilik ve ekosistemin korunması bağlamında da çok önemli kazanımlar sağlanacak'' dedi.
-Türkiye'nin ''Yaşayan Miras Mevzuatı'' çıkarması gerekiyor
''Yörük kültürü, Anadolu'ya özgü çok değerli bir mirastır'' diyen Prof. Dr. Muhtar Kutlu, vizyon çizmek ve kayıtlara geçirilmesi bağlamında da şu notu düşüyor:
''Türkiye'de Kültürel Miras bağlamında çok güçlü, verimli, ölçülebilir, denetlenebilir, somut hukuk normları var.
Hukuki altyapısı var. Mevzuatları var. İş ve işleyiş sorunsuz şekilde devam etmektedir.
Ancak Somut Olmayan Kültürel Miras alanında aynı bilgileri paylaşamayız. V e hatta hiç hukuki zemin, altyapı yok diyebiliriz.
O yüzden kavram tartışması da sürüyor.
-Somut Olmayan Kültürel Miras mı diyeceğiz!
-Yaşayan Miras mı diyeceğiz!
Hangisini ifade edersek edelim. O sorun değil. Somut Olmayan Kültürel Miras bağlamında bir hukuki normlara, önemli bir mevzuata ihtiyacımız var.
Türkiye'nin Yaşayan Miras Mevzuatı yazması ve uygulamaya geçirmesi gerekiyor. Genel şemsiyeden bakacak olursak Türkiye'nin SOKÜM alanında bir hukuki metinler üretmesi gerekmektedir. ''
-Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerine katkı sağlayacak
Yaylacılık: İnsan ve Hayvanların Birlikte Mevsimsel Göçü başlıklı 2023 yılında 10 ülkenin taraf olduğu dosya ile İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası Temsili Listesi'ne kayıt ettirilen proje ile ilgili de UNESCO şu anahtar bilgileri paylaşıyor:
Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri:
-Sıfır Açlık
-Temiz Su ve Sanitasyon
-Sorumlu Tüketim ve Üretim
-Karada Yaşam
-Barış, Adalet ve Güçlü Kurumlar
Sözleşmenin etki alanları:
-Doğa ve evrenle ilgili bilgi ve uygulamalar
-Sözlü gelenekler ve ifadeler
-Sahne sanatları
-Sosyal uygulamalar, ritüeller ve şenlik etkinlikleri
-Geleneksel zanaatkârlık
-Daha detaylı bilgi için:
https://ich.unesco.org/en/RL/transhumance-the-seasonal-droving-of-livestock-01964