Isparta ve çevresi aktif deprem kuşaklarından birindedir.
Afrika, Arabistan ve Avrasya Levhaları arasında bulunan, Arap ve Afrika Levhalarının kuzeye hareketi sonucunda arada sıkışarak deforme olan Anadolu Levhacığı’nın Güneybatısında yer almaktadır.
Ülkemizde depremsellik bakımından oldukça aktif bir bölge olan Isparta ve çevresinde; Tarihsel deprem katalogları incelendiğinde, ülkemizde meydana gelmiş depremlerin yıkıcı ve can alıcı olanlarının önemli bir kısmının meydana geldiği görülmektedir.
Bölgedeki sismik aktivitenin yüksek oluşu, bu bölgedeki tektonik hareketlerin günümüzde de devam ettiğini göstermektedir. Deprem risk analizi; deprem açısından tehlikeli olan bölgelerde yerleşimin olması ve burada can ve mal kaybı riskinin oluşması durumunun analiz edilmesidir. Bunun için öncelikle depremin zarar verebilme potansiyeli irdelenmelidir.
DEPREMİN ZARAR VEREBİLİRLİĞİ 3 KRİTERLE BELİRLENİR
Bunlardan birinci derecede önemli kriter zemin durumu yani Vs30 (Yüzeyden aşağıya doğru 30 metrenin ortalama S dalga hızı.) değerlerinin bilinmesidir. Vs30 değeri, 1500m/sn den büyük ise o zemin A sınıfı zemin olarak (Daha çok sert kaya veya sağlam kaya ifadeleri kullanılır.) adlandırılır.
Vs30 değeri, 760m/sn ve 1500m/sn arasında ise o zemin B sınıfı zemin olarak (Daha çok az ayrışmış, orta sertlikte kaya ifadeleri kullanılır.) adlandırılır. Vs30 değeri, 360m/sn ve 760m/sn arasında ise o zemin C sınıfı zemin olarak (Çok sıkı kum, çakıl – sert kil, zayıf kaya ifadeleri kullanılır.) adlandırılır.
Vs30 değeri, 180m/sn ve 360m/sn arasında ise o zemin D sınıfı zemin olarak (Orta sıkı kum, çakıl veya çok katı kil tabakaları.), Vs30 değeri, 180m/sn den küçük ise E ve F sınıfı zemin olarak (Gevşek kum, çakıl veya yumuşak-katı kil, sıvılaşabilen zeminler) adlandırılır. İkinci derecede önemli kriter ise bina envanteri ve yapı stok durumudur. Yapıların yapılış tarihlerinin ve yapılış türlerinin bilinmesi yani kısacası yapıların deprem dayanımlarının bilinmesi ikinci derecede önem arz etmektedir.
ISPARTA FAY HATTI ÜZERİNDE Mİ?
Üçüncü derecede önemli ve son kriter yerleşim yerlerinin faylara olan kuş uçuşu uzaklığıdır. Bunun için de diri fay haritasının oluşturulması ve irdelenmesi gerekmektedir. Sonuç olarak deprem tehlike ve risk açısından yerleşim için daha çok A ve B sınıfı zeminler tercih edilmeli ve oturulan veya oturulacak yapıların depreme dayanıklı olması gerekmektedir.
Ancak oturulan veya oturulacak yerleşim yerlerinde A ve B sınıfı zeminler yeterince olmaması durumunda C sınıfı veya C sınıfına yakın zeminlerde, depreme dayanıklı yapılar mümkünse fay hattından uzak, heyelan riski içermeyen ve dere yataklarından yeterli uzaklıkta yerleşimlerin oluşturulması ve vatandaşların o yerleşimlerde ikamet ettirilmesi önem arz etmektedir.
D, E ve F sınıfı (özellikle alüvyon zeminler) zeminlerde yapılaşmaya gidilmesi halinde mutlaka gerekli mühendislik hizmetleri alınmalıdır.
