ISPARTA MİLLETVEKİLİ HAFIZ İBRAHİM KARŞILAMAYA GELMEZ
Hafız İbrahim’in kardeşi Salih Bey Padişah yanlısı çalışmaları ile Mustafa Kemal’in (olumsuz) dikkatlerindedir. Mustafa Kemal 1929’da Salih Bey’in kasabası Avşar’ı (Gelendost) köy yapar. Bunun üzerine Hafız İbrahim 1930’da Mustafa Kemal’in Isparta’ mıza olan ziyaretlerinde bulunmaz. ( (Prof. Dr. N. Çağatay, H. Şekercioğlu, S. Özkan)
6 Mart1930 Perşembe günü Büyük Atatürk Isparta’mıza ziyarette bulunurlar. Dört dönem Isparta vekilliği yapan Kurtuluş Savaşı kahramanlarından Hafız İbrahim Demiralay’ ın ismi devlet karşılama protokol listesinde geçer. Ama Ata’mıza karşılamaya gelmez.
Hafız İbrahim Avşar 6 Mart öncesi (Gelendost) da bulunan çiftliklerine çekilmiştir. Adeta Atatürk’ümüze karşı gönül koyucu küskünlüğü yöre halkınca bu tarihlerde hep konuşulur olmuştur. (Yenice köylü (Gelendost) Dinler Tarihi Profesörü Neşet Çağatay’ın özel anıları, Yenice köylü yörenin İrfanlı simalarından Süreyya Özkan’ın özel anılarından 1974)
1918 de Osmanlı padişahlığına 6. Sultan Mehmed (Vahidettin) getirilir. Kurtuluş Savaşı kahramanlarımızdan Hafız İbrahim Demiralay’ ın ağabeyi Salih Bey (Demiralay) tahta çıkış törenleri için Osmanlı Başşehri İstanbul’ dan davet alır. Vahidettin’ le çok samimidir. Hediyelerle dolu seyahati kendine göre başarılıdır. Padişah Vahidettin Salih (Bey’i Yıldız sarayında ağırlar. Samimiyetin derecesi yüksektir.
1919’ da Mustafa Kemal’in Milli Kurtuluş meşalesini Samsun’da yaktığı sıralarda da Padişah Vahidettin boş durmaz. II. Abdülhamid Han’ın küçük oğlu, Şehzade Abdürrahim efendiyi görevlendirir. Amacı Mustafa Kemal’in Milli Kurtuluş ateşini söndürtmek. Yeniden padişahlık yönetimini canlandırmak için Nasihat (Heyet-i Nasia )Treniyle yola çıkar. Akşehir’e gelen tren heyeti başka vasıtalarla Gelendost-Avşar kasabasına gelirler.
Salih Bey Şehzade’yi törenle karşılar, çiftliklerinde ağırlar. Aynı heyet Isparta’ ya da gelir. Halen günümüzde torunlarının yönettikleri çiftlik başarılı tarımsal ürünler üretmekte.
Isparta da şimdi ayakta olan Hafız İbrahim Demiralay konağında Şehzade Abdürrahim Efendi bu konakta geceyi geçirir, ağırlanır. Mustafa Kemal’in kurtuluş hareketine karşıdır. Isparta da karşı propaganda yaparak padişahlığı yeniden canlandırma niyetini sürdürür. Salih Bey’in ev sahipliğinde heyet geceyi geçirir.
Şehzade Abdürrahim efendinin ağırlama yemeğine küçük kardeşi Hafız İbrahim Demiralay katılmaz. Hafız İbrahim Demiralay yemek, karşılama masrafının ödenmesi konusunda kardeşi Salih Bey’ e perde arkasından talimatlar verir. (Böcüzade Tarihi)
Bu durumdan belediye Başkanı Nadir Süldür ile yardımcısı Mevlevi (Ahi Kasap) dedesi Ali Dede Efendi çok rahatsız olurlar, çok öfkelenirler. Görünüşe göre Hafız İbrahim Demiralay Mustafa Kemal yanlısıdır. Kardeşi Salih Demiralay ise Padişah yanlısıdır. (Böcüzade Tarihi) ***
Osmanlı Şehzadesi Abdürrahim Efendi Isparta da
Osmanlı Padişahı II. Abdülhamid Han’ın küçük oğlu Şehzade Abdürrahim Efendi Bazı medrese hocalarıyla Hafız İbrahim Demiralay’ ın ağabeyi Salih (Demiralay) ın organize ettikleri gezi ve Isparta halkına hitap olayı 8.Mayıs. l335 (1919) günü gerçekleşir.
Mustafa Kemal’in Samsun’dan başlayıp tüm Anadolu’da başlattığı Türk Kurtuluş Savaşı anlayışı, özgürlük ateşi hızla sürmekte. Padişahlık rejimine karşı nefretler gelişmeye başlar.
Türk yurdunu işgallerden kurtarmak için Türk halkının, Mustafa Kemal’in liderliğinin karşısında olan Şehzade Abdürrahim efendinin amacı Padişahlığı yeniden canlandırmak. Mustafa Kemalin yaktığı kurtuluş meşalesini söndürme amaçlıdır.
Her ne kadar Hafız İbrahim Demiralay Ağabeyi Salih Bey’in faaliyetlerinin fiilen içinde olmasa da, açıktan destekler gözükmese de; perde arkasından destek verdiğine ilişkin bilgileri Isparta Konuşulan Tarih Yazarı Böcüzade Süleyman Sami kitabından okumaktayız.
Benzer bilgileri memleket sever Isparta halkının o günlerde konuştuğu konular olduğunu Mevlevi Dergâhı dedesi ve o zamanın Belediye Başkan yardımcısı Ali Dede Efendi hatıralarında belirtir.
Mustafa Kemal’ e karşı Isparta da miting yapan Şehzade Abdürrahim efendinin gecelediği konak Hafız İbrahim konağıdır. Hafız İbrahim Mustafa Kemal yanışı. Ağabeyi Salih Bey ise Padişahlık rejimini destekler gözükmekte.
Yine Hafız İbrahim Demiralay kardeşi Salih Bey’ e yemek ve diğer masrafların Demiralay bütçesinden ödenmesi talimatı Ispartalıları hayli üzer. Belediye Başkanı Süldürzade Nadir Bey, Belediye Başkan yardımcısı Ali Dede Efendi, Isparta eşrafından Çiğercizade, Sillelizade Süleyman efendilerle birlikte sağduyulu halkımızı çok üzer. Durumdan çok rahatsız olurlar.
Hafız’ın ağabeyi Salih Beyin organize ettikleri Isparta mitingi tamamen Mustafa Kemal’ e karşı yapılmaktaydı. Isparta mitingine Isparta dışından da çok sayıda dini yönden tanınan insanlar katılarak “yaşasın padişahlık” sloganları atarlar. “Şehir dışında ulema, eşraf ve binlerce ahali ve esnaf ve ellerinde bayraklarla yolun iki yakasına dizilmiş kız, erkek öğrenciler tarafından karşılandı.” (Böcüzade Tarihi-Serenler yayını İstanbul 1983) Isparta metropolitliğine bağlı papazlar ve de Rum halkından katılanlar olur.
Bu olaydan sonra Batı Cephesi Kumandanı Ali Fuat Cebesoy’un bu olaylar dikkatini çeker. Demiralayların yaptıkları Mustafa Kemal’e kadar gider. Bunun üzerine gelecek aylarda Hafız İbrahim Demiralay ve yönetimindeki askerleri Isparta’dan daha vahim işlerin oluşabilir şüpheleriyle Aydın Köşk bölgesine gönderilir. Hafız Demiralay’ ın Kuvayı Milliye mührü (imza) kendisi varmış gibi, kendi izniyle kararların altına basılarak kullanılır. Uzun süre Hafız İbrahim Aydı-Köşk bölgesinde yedek kuvvet olarak bulunduklarından Hafız İbrahim Isparta ve bölgesi Kuvayı Milliye başkanı olarak bulunmasa da mührü kendi isteğiyle bildirilerde kullanılır. Yerine vekil olarak yardımcısı Ali Dede Efendi yürütür. Araştırma: Bayram AYGÜN -2024 Isparta
