Haziran ayı Skolyoz Araştırma Derneği’nin (SRS) öncülüğünde 1 Haziran 2013’den itibaren ‘Skolyoz Farkındalık Ayı’ olarak kabul edilmiştir. Skolyoz ve toplumdaki yaygınlığı hakkında, erken teşhis ve farkındalık ihtiyacını vurgulamak amacıyla her yıl düzenlenmektedir. Amaç, skolyoz hastalarını, ailelerini, doktorları, klinisyenleri skolyoza karşı bilgilendirme ve erken teşhis ve tedavi konusunda doğru yönlendirme yapmaktır.
SDÜ Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç.Dr. Recep Dinçer, skolyoz ile ilgili bilgiler verirken, cerrahi tedavi konusunda, hangi tedavi uygulanacağı noktasında hastaları ayrıntılı bir şekilde Süleyman Demirel Üniversite Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Polikliniği’nde bilgilendirdiklerini aktardı.
SKOLYOZ NEDİR VE KİMLERDE GÖRÜLÜR?
Herkesin omurgasının doğal eğrilikleri bulunmaktadır. Yandan bakıldığında, üst sırtta hafif bir kamburluk bulunurken, alt omurgada lordoz dediğimiz hafif bir çukurluk bulunur. Arkadan bakıldığında omurgamız normalde düz görünür ancak bazı kişilerde bir yandan diğer yana kıvrılan ve dönen çıkıntılar vardır. İşte bu sağa veya sola olan eğrilik durumuna skolyoz denir. Skolyozu röntgende genellikle ‘S’ veya ‘C’ şeklinde görürüz. Röntgende yapılan ölçümlerde bu eğrilikler 100 ve üzerindeyse bu skolyoz olarak tanımlanır. Toplumda %3 oranında görülmektedir. İdiopatik (sebebi bilinmeyen) skolyoz çocukluk çağında hem kızlarda hem de erkeklerde eşit oranda görülürken ergenlik çağında kızlarda erkeklere göre 8-10 kat daha fazla görülür.
ERGENLİK DÖNEMİ SKOLYOZUNUN SEBEBİ NEDİR?
Ergenlik dönemi skolyozu genetik bir durumdur, yani kalıtsaldır ve bir ailede birden fazla tanı almış birey olabilir. Omurga eğrilerinin kesin nedeni bilinmemektedir (idiyopatik).
BELİRTİ VE BULGULARI NELERDİR?
Ergenlik dönemi skolyozunda genellikle ağrı, bacaklarda güçsüzlük veya uyuşma gibi nörolojik işlev bozuklukları veya solunum problemleri (nefes darlığı) görülmez. Çoğu hastada herhangi bir semptom görülmez. Şüphelenilmesi gereken durumlara baktığımızda;
• Bir omuz diğerinden daha yüksekse,
• Başın vücuda göre ortalanmamış görünümü varsa,
• Bir kalça diğerine göre daha çıkıntılı görünüyorsa,
• Kaburgalarda belirginleşme varsa,
• Sırt ağrısı ve rahatsızlık oluyorsa,
• Öne eğilirken, sırtın iki tarafının farklı yüksekliklerde olduğu görünümü varsa skolyozdan şüphelenmek gerekir.
NASIL TANI KONULUR?
Skolyoz tanısı fizik muayene, aile öyküsü ve tüm vücut röntgeni çekilmesiyle konulur. Röntgende eğriliğin ölçülmesiyle skolyozun derecesi belirlenir.
Ne yapılmalı? Skolyozunuz için en iyi tedaviyi seçmek için çeşitli faktörlere bakıyoruz. Bu faktörler eğrinin boyutunu, eğrinin omurgadaki yerini, hasta yaşını ve hastanın omurgasında ne kadar büyüme kaldığını içerir. Çocuk hala büyüyorsa, bu tedavi seçeneklerini etkileyecektir. Her bir çocuğun ihtiyacına göre bireyselleştirilmiş tedavi önermekteyiz.
SKOLYOZ İLERLEYİCİ BİR HASTALIK MIDIR?
İskelet olgunlaşması tamamlanan hafif skolyozu olan çoğu hasta, normal bir yaşam sürdüreceklerinden emin olabilir. Skolyozlu hastalar için spor da dahil olmak üzere aktivite konusunda belirli bir sınırlama yoktur. Kadın hastaların gebelik döneminde eğrilerinin ilerleyeceğine dair endişeler kanıtlanmamıştır. Daha belirgin eğriliği olan (45-50 dereceden büyük) hastalar için, bu eğriliğin yetişkinlikte bile kötüleşmeye devam etme olasılığı yüksektir. İlerleyici bir eğriliğin sonucu olarak hastalarda zamanla ağrı, görünümde kötüleşme ve akciğer fonksiyonlarında büyük eğriliklerle birlikte azalma görülebilir.
İdiyopatik skolyozun nedenini bilmesek de eğriliklerin iki ana faktöre bağlı olarak ilerleme eğiliminde olduğunu biliyoruz: omurgada kalan büyüme ve eğriliğin boyutu.
SKOLYOZ TEDAVİ EDİLEBİLİR BİR HASTALIK MIDIR?
Hastalarımızın röntgenlerinde, iskeletin büyüme beklentisi ve eğriliğin büyüklüğünü tespit ettikten sonra hastaya özel bir tedavi programı belirliyoruz. Büyüyen bir çocukta 250 altındaki eğrilikler ilerleme açısından yakından izliyoruz.
NE ZAMAN KORSE TEDAVİSİ ÖNERİYORUZ?
İskelet büyümesi devam eden 200-450 arası eğriliklerde eğriliğin yerleşim yeri ve durumuna göre eğriliğin ilerlemesini durdurmak için korse öneriyoruz. Korse, omurgayı düz yapmaz ve her zaman eğriliğin ilerlemesini engelleyemez. Bununla birlikte, günde 13 saat veya daha fazla iyi yapılandırılmış bir korse kullanan hastaların ameliyata ilerleme riskini %56 oranında azaltacağına dair güçlü kanıtlar vardır. Korse, ancak çocuk korseyi takmaya istekliyse ve rutin takip eden doktorunuz varsa etkili olabilir.
NE ZAMAN FİZİK TEDAVİ ÖNERELİM?
Tarihsel olarak fizik tedavi ve egzersizler, korseyi destekleme ve omurgaya esneklik kazandırmak için tedavinin tamamlayıcı bileşenleri olmuştur. "Düzeltilmiş" duruşun günlük yaşam aktivitelerine entegre edilmesiyle birlikte otomatik düzeltme, uzatma ve göğüs duvarı genişletmeyi içeren Skolyoza Özgü Egzersizler (PSSE) faydalı olabilir.
NE ZAMAN CERRAHİ TEDAVİ YAPIYORUZ?
İlerlemesi devam eden eğriliklerde ve hala beklenen iskelet büyümesi yüksek olan çocuklarda,
Göğüs bölgesi eğriliklerde, eğriliğin derecesi 450 ve üzerindeyse,
Bel bölgesi eğriliklerde, eğrilik derecesi, 350 ve üzerindeyse cerrahi tedavi öneriyoruz.
Cerrahi tedavi konusunda, hangi tedavi uygulanacağı noktasında hastalarımızı ayrıntılı şekilde Süleyman Demirel Üniversite Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Polikliniği’nde bilgilendiriyoruz.
