Isparta'yı Bekleyen Felaketler Var

Gelen Zamlar Tereyağını da etkiledi

 Kentin uzun vadeli bir master planının olmaması da beraberinde birçok tehlikeyi getiriyor. Peki, geçen kış yaşadığımız onca olumsuzluğa rağmen Isparta kışa hazır mı? Kışın bizi bekleyen felaket senaryoları var mı? Bu soruların cevabını Mimarlar Odası Başkanı ve Risk Kentsel Dönüşüm Yönetim Kurulu Başkanı Caner Ataseven’den aldık. Ve ne yazık ki; duyduklarımız çok da iç açıcı değil!
17 Ağustos depremini geçtiğimiz hafta yıldönümü sebebiyle hatırladık… Hemen hepimiz sosyal medya hesaplarında unutmadık, unutturmayacağız minvalinde paylaşımlar yaptık. 17 Ağustos’u geride bıraktıktan sonra o hatırlayışlar, unutmama ve unutturmama yeminleri de geride kaldı. Tıpkı önceki yıllarda olduğu gibi…
Isparta’yı bekleyen felaket senaryoları… Kulağa itici, ürkünç ve irkiltici geliyor. Deprem… Sel felaketleri… Fırtına felaketleri… Felç olmuş trafik kaosları… Enerji kesintileri… Gıda krizleri…  Liste uzayıp gider…
Ancak bugün habere konu olan durum şehirsel analizler, kentsel dönüşümler ve değişimler… Kentsel dönüşümden ne anladığımız ya da ne anlamımız gerektiği… Aslında o meşhur şarkıdaki gibi ilk kentsel dönüşümü kafalarımızda yapmamız gerekiyor belki…
Isparta Mimarlar Odası Başkanı ve Risk Kentsel Dönüşüm Yönetim Kurulu Başkanı Caner Ataseven’in kapısını çaldık… Biz sorduk; o içtenlikle yanıtladı… Sohbet keyifliydi ama uyarılar yerini bulmazsa felaketlerle sonuçlanabilecek tespitler elbette can sıkıcıydı…
MASTER PLANI VAR MI?
Şehirlerin geleceğini belirleyen altın kural: Master Planı… Peki, Isparta bu anlamda hangi noktada. Olması gerekenden başlıyor Ataseven, “Master planı şart. Isparta’yı yönetenlerin şehrin haritasını duvara asıp bütün uzmanlarla birlikte bir analiz yapması gerekiyor. Çöküntü alanları nereler? Nerelere ruhsat verilmeli? Zemin etütleri ne durumda? Nerelerde nasıl bir çalışma yapmak gerekiyor? Bunları yapmadığımız sürece bu şehrin geleceğine ilişkin olumlu adımlar atmak neredeyse imkansız”
HİÇ Mİ ATILAN ADIM YOK?
Mimarlar Odası Başkanı Yüksek Mimar Caner Ataseven, belediyede bir kentsel dönüşüm şubesi kurulması gerektiğine işaret ederek “Bunu aslında uzun yıllardır söylüyoruz. Ancak, hala böyle bir şube kurulmadı. Isparta Mimarlar Odası olarak bir komite kurduk. Genel İmar Planı Revizyonu Komitesi. Bu komite 15 günde bir toplanıyor. Komitede tüm uzmanlar, meslek odaları, siyasi parti temsilcileri var. Belediyenin bu komiteye destek vermesini isteriz. İlk toplantımıza Belediyenin imar müdürü katılmıştı ama bir daha gelen olmadı. 6 aydır bu toplantıları yapıyoruz. Aslında tespitlerimizle ilgili bir muhatap bulmak istiyoruz. Konu bu. Birçok teknik, bilimsel çalışma yapıyoruz. Bu çalışmaların çöpe gitmemesi lazım” dedi.
ISPARTA’DA HİÇ BİR KENTSEL DÖNÜŞÜM ÇALIŞMASI YAPILMADI
Kentsel Dönüşüm deyince eğer aklınıza binaların yıkılıp yeniden yapılması geliyorsa – ki çoğumuz için sanırım durum böyle- fena halde yanılıyorsunuz. Mimarlar Odası Başkanı ve Risk Kentsel Dönüşüm Yönetim Kurulu Başkanı Caner Ataseven, kentsel dönüşümün ruhunu Haber Sulh Gazetesi Yazı İşleri Bora Tüfekli’ye anlattı. “Şehir için yapılacak olan makro planlamaların ardından bölgeleme çalışmaları yapılmalı. Örneğin, Karaağaç Mahallesi. Kayıtsız oturumlar var. Birçok çıkmaz sokak var. Güvenlikle ilgili zafiyetler var. Evler plansız. 70 yıllık binalar var. Burada alan bazında kentsel dönüşüm ilan edilebilir. Bakın, Türkiye genelinde şehir merkezinde riskli alan ilan edilmeyen tek il belki de Isparta’da. Doğu bölgelerini çok araştırmadım ama batıda yok. Isparta’da neden böyle bir çalışma yok? Bu sorunun cevaplanması lazım” dedi.
GÜLİSTAN MAHALLESİ’NDE KENTSEL DÖNÜŞÜM OLMADI
Ataseven, “Biz bunları söylediğimiz zaman hemen herkesin aklına Gülistan Mahallesi geliyor. Bakın, Gülistan Mahallesi’nde bir kentsel dönüşüm çalışması yapılmadı. Orada riskli yapı kapsamında site bazlı bir dönüşüm uygulandı. Ama kentsel dönüşümün ruhu bu değil. Gülistan Mahallesi komple bir üçgen şeklindedir. Mahallenin haritası duvara asılacak, riskli alan ilan edilecek. Bakanlığa bir dosya sunulacak. Denilecek ki bu alanı komple değiştirmek istiyoruz. Sebepleriyle birlikte dosyada sunulacak. Riskler sıralanacak. Bakandan Cumhurbaşkanına gidecek. Cumhurbaşkanı onaylayınca Resmi Gazetede yayınlanacak. O aşamadan sonra mahalleye izinsiz çivi bile çakamıyorsunuz. Mahallede bütünsel bir planlama yapılıyor. Altyapısı, yeşil alanları, camisi okulu vs. yani yeniden bir mahalle inşa ediliyor aslında. Şimdi Gülistan mahallesinde 12 katlı üst üste binen binalar oldu. Altyapı kurtarır mı? Mahalleyi kaldıracak nüfus planlanıyor örneğin. Sonra mimarlar giriyor içindeki binaları çiziyor. Kentsel dönüşüm bu” ifadelerini kullandı.
BARINMA SORUNU VE PLANSIZ ŞEHİRLEŞME
EN BÜYÜK SORUNUMUZ HALİNE GELECEK
Isparta’nın öğrenci yoğun bir kent olduğunun altını çizen Ataseven, “Biz öğrenci yoğunluğu olan bir iliz. O öğrencilerin barınma ihtiyacı önemli. Bu fiyatlarda bir ev almak çok zor. Barınma sorunu ve plansız şehirleşme önümüzde süreçte Isparta’nın en önemli sorunu haline gelecek. Makro ölçekli planlama çok önemli. Böyle giderse bizi önümüzdeki 5-10 yılda iyi şeyler beklemiyor. Bugün yaptığımız her bina şehre çaktığımız bir çivi. Çivi yokken her türlü planlama yapılabilirdi. Ama çivi varken o planlama artık çok zor” dedi.
RASTGELE YIKILAN YAPILAN BİNALAR VAR
Gelişigüzel uygulamaların kentin geleceğine zarar verdiğini kaydeden Ataseven, “Mimar Sinan Caddesi’nde kentsel dönüşümlü yola sıfır bina yapıldı. Ruhsat verdik o binaya. Artık o Mimar Sinan Caddesini genişletemezsiniz. Trafik sorununu çözemezsiniz. Oraya bir otopark düşünemezsiniz. Tramvay hayalimiz vardı ya; artık o bitti. Geçmiş olsun.
Gülistan karakolu önündeki o binaları yaptınız. Şimdi bile yol kaldırmıyor o trafiği, 5 – 10 yıl sonrasını düşünemiyorum. Kaymakkapı meydanına bir bina diktik, kentsel dönüşümle. 50 yıl artık Kaymakkapı Meydanına büyük bir meydan yapamayız biz. Tuhafiyeciler sitesini yıksak bile yapamayız. Çünkü oraya bir çivi çakıldı artık. Ve ne yazık ki her mahallede yaşıyoruz bunu. Rastgele, yerinde yıkılmış yapılmış binalar var. Birbirine uyumsuz bir şehircilik anlayışı var.
BİR SÜRE SONRA YAPI STOĞU YETMEYECEK
Son dönemde enflasyonun artması ile birlikte konut üretiminde ciddi bir düşüş yaşandığını da belirtten Ataseven, “Konut alma konusunda enflasyon sorunu var. İnşaat maliyeti artıyor, arsa maliyeti artıyor. Dolayısıyla konut fiyatları ve kira fiyatları da artıyor. Yarınını görememek müteahhitleri kilitliyor. Ruhsatlar azaldı. Yeni başlayan, temel atan inşaat azaldı. Bir süre sonra yapı stoğu yetmemeye başlayacak” diye konuştu.
Kentin yapı analizi ile ilgili önemli bir çalışmanın da sonuna geldiklerini anlatan Mimarlar Odası Başkanı Caner Ataseven, “Bir harita çalışmamız var. Aslında dört ayrı harita çalışması demek daha doğru.
Birinci harita da yeni ruhsat almış yerleri işaretleyeceğiz. Kırmıza boyayacağız yeni ruhsatlı bölgeleri. Kırımızı nerede yoğunlaşıyor bunu bir göreceğiz.
İkinci haritada hangi bölgelerde kaç katlı yapılar var. Bunu çıkaracağız. Bunu görmemiz lazım.
Üçüncü haritada binaların yaş ortalamalarını çıkaracağız. Mahalle mahalle, sokak sokak çalışacağız. Binaların yaşını görmemiz lazım.
Dördüncü bir haritada da yığma ve betonarme binaları tespit edeceğiz.
Isparta’nın yüzde 70’i hala yığma bina. Bu yığma binaların yüzde 90’ı yönetmeliğe aykırı yapılmış. Yine bunların büyük bir çoğunluğu da İmar Barışı ile iskan almış. Bu ne demek biliyor musunuz? Büyük bir felaket bizi bekliyor.
İşte bu yüzden bu tespitleri yapmak zorundayız. Bu konudaki çalışmalarımızı tamamlamak üzereyiz. Kısa süre içerisinde de kamuoyu ile paylaşacağız.  
ISPARTA KIŞA HAZIR DEĞİL
Kurt kışı geçirir de yediği ayazı unutmazmış… Yaz aylarını geride bıraktığımız şu günlerde kış şimdiden aklımıza düştü bile. Geçen kış yaşadığımız birçok olumsuzluktan sonra kışı endişeyle karşılayacağımız kesin. Kulağa garip geliyor ama Peki, Isparta Kışa Hazır mı?
Caner Ataseven, “Isparta’nın yapısal olarak kışa kesinlikle hazır olmadığını düşünüyorum” diyor. Ve devam ediyor; “Evet elektrik kesintileri sonrasında ilgili firma kabloların yer altına alınması konusunda önemli çalışmalar yapıyor. Bu güzel. Konunun detaylarını ve o yöndeki soruların cevaplarını Elektrik Mühendisleri Odası’ndan almak daha doğru olur. Ancak yapısal anlamda Isparta’nın kışa hazır olmadığını söylemek lazım”
ÇELİK AKSAMLARA DİKKAT!
“Öncelikle Isparta’nın geçmişine bir bakalım. Kışın metrelerce kar yağan bir şehir Isparta. Geçen yaşadıklarımızı, 30 santim karda çektiğimiz çileyi atalarımız görse gülerler halimize. Peki, Isparta’nın binaları kar yüküne hazır mı? Bu soru önemli. Çelik akşamlarımız dayanıklı mı? Bakın, çelik akşamlara özellikle dikkat çekmek lazım. Kaçak yapılar çok fazla bu anlamda. Çelikteki yük durumu beton gibi değildir. Özellikle kar ve fırtına son derece önemlidir. Kışın bizi bekleyen en büyük tehlikelerden birinin bu olduğunu düşünüyorum. Eğer geçen seneki gibi kar yağarsa Isparta’yı önemli riskler bekliyor diyebiliriz.
Peki, ahşap çatılar bu konuda ne durumda. Aslında orada da durum farklı değil. Bizde çatı işlerinde hesap kitap yok. Ruhsata bile bakılmaz çoğunlukla. Ustanın inisiyatifindedir. Yerinde kontrol gibi bir mekanizma da ne yazık ki çalıştırılmıyor. Çok şiddetli rüzgarlarda Isparta’da çatı uçmaları yaşanabilir” dedi. (Bora Tüfekli-Haber Sulh)