Yalvaç’ta Hasır Yakma Töreni!
Yalvaç bugün Isparta’nın bir ilçesidir. Tabi böyle olunca yabancılar Isparta, Yalvaç civâr gelenekleri birbirine benzer zannedilir. Oysa Isparta bir uç, Yalvaç ayrı bir uçtur. Benzeşen hemen hemen hiçbir ortak yanı da yoktur.
Yalvaç kendi başına bir medeniyet, kendi başına büyük bir kültür taşır etrafında.
Yalvaç asıl ismiyle YALAVAÇ – OĞUZLARIN SALUR BOYU’NUN bir koludur. Ancak Salur öyle zannedildiği gibi bir değil, çok büyük bir boydur. Sadece Yalvaç’ta değil Hoyran ve Eğirdir civarı geniş bir coğrafyaya dağılmıştır. Türkleşmelerde aynı boyun bölünerek yurtlar yaylaklar edinilmesi çok normaldi.
Yalvaç – YALAVAÇ- hem öz adını koruyabilmiş hem de geleneklerini koruyabilmiş sayılı yerlerden biridir. Bunun sebebi de kendi boyuyla yaşamasıdır. Isparta gibi göç almamış, karışım olmamış ve Salur Boyu özüne daha hassas olduğu için kendini koruyabilmiştir.
Yalvaç’ta geçmişte hasır yakma geleneği vardır. Buna göre;
Recep, Şaban ve Ramazan yani kutsal üç aylarda gençler evlerdeki eski hasırları toplarlar. Mahallenin yüksekçe bir yerine kurumuş bir kavak ağacı dikilir, bu ağacı çukur kazarak dikerler. Bu ağaca hasırları asarlar, çivilerler. Böylelikle bir hasır ağacı ortaya çıkmış olur. Nizami bir şekilde dizilen hasırlar gaz yağı ile üç yerinden ateşlenir. Gökyüzünü dumanlar kaplar, yanan ateş etrafından çocuklar dönerler. Tören yerine gelen kadınlar dualar eder, dileklerde bulunurlar.
Ateş üzerinden atlanabilecek seviyeye indiğinde, büyükler, küçükler tıpkı Nevruz ateşi gibi, ateşin üstünden atlarlar. Böylelikle günahların hafifleyeceği, Sırat Köprüsünden hızlı geçileceği inancı vardır. Bu inanç olmasa bile bir gelenek olduğu için atlanır.
Bu törenle artık bereketli bir yıl geçeceği umudu vardır.
Kaynak: A.Turabi Tütüncü "Yalvaçta Ateşle İlgili Tören ve İnanışlar" 1978 Türk Folkloru Araştırmaları Sayı 342 Cilt 7
Şimdi bu gelenek tamamen %100 Türk geleneğidir ve Yalvaç’ın Orta Asya Türklerinin bu geleneğini bugüne kadar taşıyabilmesi muhteşem bir şeydir. Sadece bu değil, Yalvaç’ta keçecilikten tutun nice Türk meslekleri yaşamış ve yaşatılmaya çalışılmıştır.
Bu sebeple bölge kültürü araştırmaları için saklı bir hazinedir Yalvaç.
Bekir MANAV – 09.08.2022
Köy listesi tamamen tarafımdan okunmuş ve hataları bana aittir." dedi.
Haber/ Özge Çelik
