Bu gelişme, yüksek faiz oranlarının döviz mevduatını olumsuz etkilerken, döviz kredilerinin cazip hale gelmesinden kaynaklanıyor.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre, 2 Ağustos 2024 itibarıyla TL cinsi kredilerde dört haftalık artış yüzde 1,26 olurken, döviz cinsi kredilerde bu oran yüzde 2,18 olarak kaydedildi. Ayrıca, yıllıklandırılmış 13 haftalık artışlarda bireysel kredilerde yüzde 34,2, lira ticari kredilerde yüzde 12,4 ve döviz kredilerde yüzde 49,1 artış gözlemlendi.
Yerel seçim sonrası 29 Mart-2 Ağustos tarihleri arasında yurt içi yerleşik döviz mevduatı 22,3 milyar dolar azalırken, döviz kredileri 22 milyar dolar artış gösterdi. Bu dönemde lira cinsi kredi hacmi yüzde 5,17 artarken, döviz cinsi kredilerde bu oran yüzde 16,31 oldu. Son dört ayda döviz kredilerindeki büyüme, lira kredilerindeki büyüme hızını üç katına çıkardı.
Döviz mevduatının toplam kredi hacmindeki payı yüzde 43,77'den yüzde 37,51'e düşerken, döviz kredilerinin payı yüzde 33,64'ten yüzde 36,43'e yükseldi. 2 Ağustos itibarıyla yıllık bileşik ortalama faiz oranları, lira ticari kredilerde yüzde 61,66, Euro cinsi ticari kredilerde yüzde 6,51, dolar cinsi ticari kredilerde yüzde 8,51 ve lira cinsi ihtiyaç kredilerinde ise yüzde 73,93 olarak belirlendi.
Yüksek faiz oranları ve döviz kurlarının yatay seyri, şirketler tarafından döviz cinsi borçlanmayı cazip hale getirdi. Bu durum karşısında Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), döviz cinsi kredilerdeki hızlı artışı sınırlamak için önlemler aldı. 23 Mayıs 2024 tarihinde yabancı krediler için aylık büyüme sınırı yüzde 2 olarak belirlenmişken, bu sınır 20 Temmuz 2024 tarihinde yüzde 1,5'e indirildi. TL kredilerde ise aylık büyüme sınırı yüzde 2 olarak uygulanırken, yatırım kredileri bu sınırın dışında bırakıldı.
Öte yandan, siyasi nedenlerle düşük faiz oranları uygulanan dönemde, düşük faizli lira kredisi çekenler döviz ve altın yatırımlarına yönelirken, döviz kredi bakiyelerini azaltma yoluna gitmişti. Ancak 2024 itibarıyla döviz kredilerine erişim artışı yaşandı ve bu krediler, ithalat ve yatırım ödemeleri için kullanıldı. Reel sektörün döviz açığı, nisan ayında 11,4 milyar dolar artış göstererek son 13 yılın en hızlı yükselişini kaydetti.
