Isparta-Karamanlıca Rumca’ sında Aliki adının anlamı “dürüst” insan demektir. Aliki ile ilgili bir anıyı geçen yılki Yunanistan ziyaretimizde Ispartalı Rum torunlardan dinle miştim. Anıyı anlatmadan önce Isparta Rumları’ nın Yunanistan’ a zorunlu göçleriyle ilgili olarak...
Yıl 1921.Isparta Mutasarrıfı (Vali) Faik Bey’dir. İstanbul’dan uygulanması istenen bir kanun-emir yazısı Isparta’ ya bir Mayıs sabahı gelir.
Isparta Rumları'nın 16 yaşından yukarı, 65 yaşından aşağı yaşlarda olanların önce Konya’ya sonra da Yunanistan’a gönderilmeleri istenir.
Yüz yıllarca Müslümanlarla Isparta Rumları kardeşten de öte, dostça bir barış içinde yaşamışlar. Isparta ticaretini, gülcülüğünü, halıcılığını, altın ticaretini üslenmiş Rum dostlarımız resmen Isparta’ dan kovulmaları emri gelmiştir.
Isparta Rumlarının evlerinde sadece çocuklarla çok yaşlı ihtiyarlar, hasta ve engelliler kalır. Rumların giderken sattıkları eşyaların hemen hepsini müslümanlar, değerinden daha yüksek fiyatlarla, satın alırlar. Eski dostluklarına vefa gösteren müslümanlara, Rumlar, minnetdar kalırlar..
2016 Temmuz’ unda davetli gittiğimiz Isparta Rumlarının yaşadıkları Yunanistan’a gittiğimizde de Ispartalı Rum torunlar aynı düşünceyi tekrar ettiler Hatta, adlarını sayabileceğim Isparta Rum torunlar bizlere şunları anlattılar..
1921 de Isparta’dan YunanistanIn Selanik, Atine Neo Lonia bölgesine yerleşen anlatımlarında ataları Isparta’ dan zor unlu göç ettirirlerlen bazı kıymetli eşyalarını Ispartalı komşu larına, diğer dostlarına bırakarak gitmişlerdir. Bunlar hâlâ gittikleri yerlerden, Isparta' daki müslüman dostlarına selam ve dostluk haberleri gönderdikleridir.
Aliki, 20 yaşında bir Isparta Rum delikanlısıdır. Kaçkınzade Hacı Ahmet’in oğlu Halil’le, Müftü Şakir efendinin oğlu Kadir’le çok sıkı arkadaşlıklıkları vardır. Rum cemaatinden Aliki, bu iki Müslüman arkadaşının çok ciddi ahlâki davranış larından dolayı bir süre önce Müslüman olmuş. Isparta’yı, Müslüman Ispartalıları çok sevdiğini, Isparta’yı vatan seçtiğini anlatmaya çalışır.
Ancak Vali (Mutasarrıf) Faik bey, diğer valilik görevlisi Dr.Refet bey kesin kararlıdırlar. Müslümanlığı seçen Rum cemaatinden olanların da Yunanistan’a gitmelerini ister. Aliki ve diğer Isparta’dan saklanarak gitmek istemeyen Rum gençleri zorla sürükleye sürükleye Konya yoluna doğru koyulmalarını sağlar.
Sürgün Aliki’ nin babası Dağlıoğlu Hacı Yimil, Amcası Kulaksızoğlu Yanako da daha önce eşleriyle birlikte Müslümanlığı büyük ilgi duymuşlar. Bundan dolayı da Tüccar sermayelerini harcıyarak; Hacı Abdi (İplikci) camisinin kubbe kursunlarının yenilenmesini sağlamışlar.
Her şeye rağmen İslami kardeşliği, inancı bütünüyle benimdemiş bu ailenin de sürgüne gönderme hatasına düşmüşler. Ve ağlaya ağlata, ağlata ağlata Isparta’dan sürgün edilenlerin torunları 15 Temmuz 2016 da Atina da Neo Lonia daki Ispartalılar derneğinin bir yemek ikramında Aliki’nin torunlarından Stefanos Taless bey yemek tabağımın yanına şu şiiri bırakıp masasına gitti. “Isparta’dam hemşehriler gelmiş. Dedem camisi Haci Abdi’ din (İplikçi) koku getirmişler. Alaybeyoğlu hanındanpekmez alıp Barla ekmeğine banıp yemek isterim. Bey hamamında yıkanıp Hoca Pir Ahmet evinde dûa etmek isterim.Hz. Muhammed’in Hz İsa’ nın nefeslerini solumak isterim.
Hemşeriler glmiş Hamid ilinden, Isbaridadan (Isparta): Katırcıoğlu,üzüm bağından üzüm, Buğday pazarından kara ekmek, tuz pazarındantuz alıp ekmeğime banmak isterim.Hacı Elfi mezarlığınd dua edip üyük anadan dedem Dürbeyoğlu evinde oturup ayran eiçmek isterim.
Ferah otelinde yatıp, aşağısına inüp; Hacı Alihsan’dan keçi cızbızı yemek isterim. Minasım dağından kekik toplamak oraları solumak isterim.
Hemşeriler belediye reisi Ziya efendiden (Başkan Günaydın) hediye getirmişler.Gül kokan tespihi Haz Muhammed, Hz.İsa , adiye diye sayacağım. Teşekkürler hemşeriler. (Not’un orijinali şahsımda)
Araştm: Bayram AYGÜN 2017 Isparta:Köşe yazarı,Emekli Öğretm.
